Hướng dẫn chọn máy ảnh cho người mới bắt đầu

Lựa chọn máy ảnh cho người mới bắt đầu có thể khiến bạn cảm thấy bối rối trước vô số lựa chọn trên thị trường. Các thông số kỹ thuật như kích thước cảm biến, tốc độ khung hình hay số megapixel có thể khiến bạn choáng ngợp. Tuy nhiên, trước khi tìm hiểu sâu về các yếu tố đó, điều quan trọng nhất là xác định bạn thực sự cần loại máy ảnh nào.

Mỗi người có nhu cầu và mục đích sử dụng khác nhau, vì vậy không có một lựa chọn nào là hoàn hảo cho tất cả. Để giúp bạn dễ dàng hơn trong việc quyết định, chúng tôi đã tổng hợp các loại máy ảnh phổ biến nhất hiện nay trong hướng dẫn này. Đây là một tài liệu dành cho người mới bắt đầu, giúp bạn hiểu rõ ưu, nhược điểm của từng loại và cách chúng phù hợp với nhu cầu sử dụng khác nhau.

Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bốn dòng máy ảnh chính được sử dụng phổ biến trong chụp ảnh và quay phim: máy ảnh không gương lật, máy ảnh DSLR, máy ảnh nhỏ gọn và máy ảnh hành động. Mỗi loại có những đặc điểm riêng biệt, phù hợp với từng phong cách chụp khác nhau. 

Trong bài viết dưới đây, hãy cùng BNCamera tìm hiểu chi tiết từng loại để giúp bạn có cái nhìn tổng quan, từ đó đưa ra quyết định phù hợp nhất.

Máy ảnh ống kính cố định

Một số dòng máy ảnh được thiết kế như một hệ thống khép kín với ống kính gắn liền, không thể thay đổi. Thoạt nhìn, điều này có vẻ hạn chế, nhưng thực tế lại mang đến nhiều lợi ích. Máy ảnh ống kính cố định thường có thiết kế nhỏ gọn, dễ dàng mang theo bên mình và cung cấp đầy đủ các tính năng cần thiết với mức giá hợp lý.

Ngoài ra, ống kính cố định cũng giúp cải thiện khả năng chống chịu thời tiết, vì không có ngàm ống kính – điểm dễ bị nước xâm nhập trên các dòng máy thay ống kính. Điều này đặc biệt hữu ích với những ai cần một thiết bị bền bỉ để chụp ảnh trong nhiều điều kiện môi trường khác nhau.

Máy ảnh ống kính cố định được chia thành hai loại chính: máy ảnh Compact và Camera hành động. Máy ảnh Compact có sự đa dạng về thiết kế, kích thước cảm biến và loại ống kính, phù hợp với nhiều phong cách chụp khác nhau. Trong khi đó, Camera hành động có thiết kế đồng nhất hơn, với sự khác biệt chủ yếu nằm ở cách vận hành và tính năng hỗ trợ quay phim trong môi trường khắc nghiệt.

Máy ảnh Compact

Trước đây, máy ảnh Compact từng là lựa chọn hàng đầu cho những ai cần một thiết bị chụp ảnh tiện lợi. Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của điện thoại thông minh, dòng máy này ngày càng ít phổ biến hơn. Hiện nay, chỉ còn một số mẫu máy ảnh compact mới được sản xuất, và hầu hết đều thuộc phân khúc cao cấp với giá thành đắt đỏ hơn so với trước đây.

Dù vẫn có nhiều lựa chọn máy ảnh Compact cũ trên thị trường, nhưng nếu bạn muốn có trải nghiệm học tập tốt và khả năng kiểm soát cao hơn, hãy tìm một mẫu máy có đầy đủ chế độ điều khiển thủ công. Điều này cho phép bạn điều chỉnh các thông số quan trọng như ISO, tốc độ màn trập, khẩu độ và nhiều cài đặt khác. Tuy nhiên, ngay cả khi có tùy chọn điều khiển thủ công, các máy ảnh compact vẫn bị giới hạn hơn so với máy ảnh ống kính rời.

Một số dòng máy ảnh Compact cao cấp đáng chú ý bao gồm Leica D-Lux 8, Fujifilm X100, và một số mẫu khác. Khi tìm mua, hãy ưu tiên những mẫu máy được mô tả là “máy ảnh compact nâng cao” hoặc “máy ảnh compact chuyên nghiệp” để đảm bảo có đầy đủ tính năng điều khiển thủ công.

Ưu điểm: Nhỏ gọn, dễ dàng mang theo, có một số mẫu chống nước.

Nhược điểm: Cảm biến thường nhỏ hơn, dẫn đến chất lượng ảnh kém hơn so với máy ảnh có cảm biến lớn. Nếu muốn hình ảnh sắc nét hơn, bạn cần chọn máy có cảm biến 1 inch hoặc APS-C, nhưng giá thành có thể cao hơn cả một số máy ảnh không gương lật hoặc DSLR.

Camera hành động

Camera hành động được thiết kế chuyên biệt để ghi lại những khoảnh khắc đầy năng lượng và chuyển động. Chúng có kích thước nhỏ gọn, hình khối chắc chắn và được chế tạo để chống nước, chống sốc, chống bụi – nói cách khác, chúng gần như “miễn nhiễm” với các điều kiện khắc nghiệt. Nhờ đó, camera hành động trở thành lựa chọn lý tưởng cho các môn thể thao mạo hiểm và các hoạt động ngoài trời, mang lại góc nhìn POV (Point of View) độc đáo mà điện thoại thông minh hay máy ảnh thông thường không thể có được.

Với mục đích này, camera hành động được thiết kế để có thể gắn theo nhiều cách khác nhau, từ mũ bảo hiểm xe đạp, ngực của người nhảy dù, đến tay lái xe mô tô hay thậm chí là ván trượt.

Một đặc điểm nổi bật của camera hành động là ống kính góc rộng, giúp ghi lại toàn bộ khung cảnh xung quanh và không bỏ sót chi tiết quan trọng nào. Các mẫu mới hơn thường được trang bị hệ thống ổn định hình ảnh quang học, giúp giảm rung lắc và mang lại cảnh quay mượt mà, dễ xem hơn – đặc biệt hữu ích khi quay các hoạt động tốc độ cao như đạp xe địa hình, lướt sóng, nhảy dù và nhiều môn thể thao khác.

GoPro hiện vẫn là thương hiệu dẫn đầu thị trường camera hành động, trở thành biểu tượng cho những cảnh quay thể thao đầy kịch tính. Tuy nhiên, ngoài GoPro, người dùng cũng có nhiều lựa chọn khác đáng cân nhắc, như DJI Osmo Action hay Insta360, mang đến những tính năng sáng tạo và linh hoạt không kém.

Ưu điểm: Bền bỉ, nhỏ gọn, dễ mang theo, hệ thống ổn định tốt, chất lượng video ấn tượng, linh hoạt khi gắn lên nhiều vị trí khác nhau.

Nhược điểm: Ống kính góc rộng cố định, hạn chế khả năng sáng tạo bố cục; cảm biến nhỏ hơn so với nhiều loại máy ảnh khác; kích thước nhỏ đôi khi khiến việc cầm tay sử dụng trở nên khó khăn.

Máy ảnh ống kính rời

Máy ảnh ống kính rời được chia thành máy ảnh mirrorless (không gương lật) và máy ảnh DSLR (ống kính phản xạ đơn). Cả hai loại máy ảnh này đều có những điểm chung quan trọng: cảm biến lớn hơn, khả năng kiểm soát thủ công và khả năng thay đổi ống kính. Đây chính là yếu tố giúp người dùng tùy chỉnh và chuyên môn hóa theo nhu cầu của mình. Ví dụ, nếu yêu thích chụp cận cảnh, bạn có thể mua ống kính macro; hoặc nếu muốn chụp ảnh trong điều kiện thiếu sáng tốt hơn, một ống kính khẩu lớn sẽ là lựa chọn lý tưởng.

Chính vì sự linh hoạt này, máy ảnh ống kính rời là lựa chọn tuyệt vời để học nhiếp ảnh chuyên sâu. Việc làm quen với các loại ống kính khác nhau và cách sử dụng chúng trong từng tình huống sẽ giúp bạn nâng cao kỹ năng nhanh chóng. Ngoài ra, dù máy ảnh mới có thể khá đắt đỏ, đừng vội nản lòng, bởi thị trường có rất nhiều máy ảnh và ống kính cũ chất lượng tốt, vừa tiết kiệm chi phí vừa là một khoản đầu tư hợp lý.

Lưu ý quan trọng: Khi mua máy ảnh mới, bạn sẽ thấy có hai lựa chọn phổ biến:

• “Chỉ thân máy” (Body Only) – tức là chỉ có thân máy, không bao gồm ống kính, bạn sẽ phải mua ống kính riêng.
• “Kèm ống kính kit” (Kit Lens) – đây thường là ống kính đa dụng dành cho người mới bắt đầu.

Dù ống kính kit là một điểm khởi đầu tốt, nhưng khi đã quen thuộc với máy ảnh, bạn sẽ muốn khám phá thêm nhiều loại ống kính khác để tận dụng tối đa khả năng nhiếp ảnh của mình.

Máy ảnh Mirrorless

Máy ảnh Mirrorless ngày càng trở thành sự lựa chọn phổ biến nhờ sở hữu cảm biến lớn tương đương DSLR, mang lại chất lượng hình ảnh xuất sắc—thậm chí có thể vượt trội trong một số trường hợp. Với lợi thế công nghệ tiên tiến, dòng máy này có thiết kế gọn nhẹ hơn, giúp người dùng dễ dàng mang theo và sử dụng linh hoạt.

Một điểm mạnh khác của máy ảnh Mirrorless là kính ngắm điện tử (EVF), cung cấp chế độ xem “qua ống kính” theo thời gian thực, giúp kiểm soát bố cục và phơi sáng chính xác. Hầu hết các hãng máy ảnh lớn, như Sony, Fujifilm, Canon và Nikon, hiện đều tập trung vào Mirrorless, liên tục ra mắt máy ảnh và ống kính mới. Riêng Pentax vẫn trung thành với dòng DSLR truyền thống.

Về lựa chọn phù hợp với ngân sách, máy ảnh Fujifilm và Sony mang lại giá trị tuyệt vời, nổi bật với chất lượng hình ảnh tốt và hệ sinh thái ống kính đa dạng. Ngược lại, một số dòng máy của Nikon và Canon có thể có mức giá khá cao so với các đối thủ cùng phân khúc.

Ưu điểm: Thiết kế nhỏ gọn hơn so với máy ảnh DSLR, tích hợp công nghệ tiên tiến, hiệu suất chụp ảnh nhanh hơn, được đầu tư phát triển liên tục với các mẫu máy và ống kính mới.

Nhược điểm: Là dòng máy mới trên thị trường, hệ thống ống kính chưa đa dạng bằng máy ảnh DSLR, giá thành có thể cao hơn, thời lượng pin thường ngắn hơn so với máy ảnh DSLR.

Máy ảnh DSLR

Máy ảnh DSLR (Digital SLR) có nguồn gốc từ máy ảnh SLR phim truyền thống, trong đó SLR là viết tắt của “single-lens reflex” – cơ chế sử dụng gương phản xạ để đưa hình ảnh từ ống kính lên kính ngắm quang học. Khi chụp ảnh, gương này sẽ lật lên, cho phép ánh sáng đi thẳng đến cảm biến. Cấu trúc này khiến hệ thống lấy nét phức tạp hơn, dẫn đến việc máy ảnh DSLR thường có hai cơ chế lấy nét riêng biệt: lấy nét qua kính ngắm và Live View (lấy nét trực tiếp trên màn hình LCD).

Vì là dòng máy ảnh kỹ thuật số đời đầu, DSLR có một kho tàng mẫu mã phong phú, đặc biệt là trên thị trường máy ảnh đã qua sử dụng. Nếu bạn đang cân nhắc một chiếc DSLR cũ, hãy tìm hiểu kỹ để chọn được mẫu phù hợp nhất với nhu cầu.

Canon và Nikon là hai ông lớn trong thị trường DSLR, vẫn cung cấp nhiều mẫu máy phổ biến. Tuy nhiên, cả hai hãng đều đã chuyển trọng tâm sang máy ảnh Mirrorless và không có kế hoạch ra mắt DSLR mới trong tương lai.

Ưu điểm: Kính ngắm quang học được ưa chuộng, hệ thống ống kính đa dạng (đặc biệt là ống kính cũ), hiệu suất xử lý tốt, nhiều lựa chọn mẫu mã, thời lượng pin dài, thiết kế thân máy lớn được ưa thích.

Nhược điểm: Kích thước và trọng lượng lớn, thiếu các tính năng tiên tiến như AF nhận diện mắt, tương lai phát triển không chắc chắn, số lượng lựa chọn lớn gây khó khăn.

Đối với điện thoại thông minh?

Tương tự như máy ảnh compact, một số điện thoại thông minh cũng hỗ trợ điều khiển thủ công, nhưng thường bị hạn chế. Đặc biệt, rất ít điện thoại cho phép điều chỉnh khẩu độ thực sự, vì ống kính trên điện thoại thường có khẩu độ cố định. Thay vào đó, hầu hết các mẫu smartphone hiện nay sử dụng công nghệ giả lập khẩu độ, tạo hiệu ứng xóa phông bằng phần mềm thay vì điều chỉnh vật lý.

Mặc dù điện thoại thông minh có thể chụp ảnh và quay video chất lượng cao, nhưng chúng vẫn có những giới hạn nhất định, tùy thuộc vào mẫu máy và công nghệ camera được trang bị.

Cần chú ý điều gì khi chọn máy ảnh cho người mới bắt đầu?

Khi tìm kiếm máy ảnh cho người mới bắt đầu, việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh là rất quan trọng. Dưới đây là những điều cần lưu ý khi đánh giá một chiếc máy ảnh:

• Phơi sáng: Máy ảnh có độ phơi sáng đáng tin cậy không? Bạn có cần điều chỉnh bù phơi sáng thường xuyên để có được bức ảnh đẹp không? Nếu gặp khó khăn với phơi sáng, bạn có thể tham khảo hướng dẫn phơi sáng cơ bản để hiểu rõ hơn.
• Dải động (Dynamic Range): Dải động thể hiện khả năng chụp chi tiết cả vùng sáng và vùng tối trong cùng một bức ảnh. Máy ảnh có xử lý tốt các cảnh có độ tương phản cao, hay bị mất chi tiết ở những vùng sáng và tối?
• Chi tiết hình ảnh: Mức độ chi tiết phụ thuộc vào độ phân giải cảm biến (megapixel), chất lượng ống kính, điều kiện chụp ảnh (khẩu độ, tốc độ màn trập). Máy ảnh có megapixel cao chưa chắc đã cho hình ảnh sắc nét nếu ống kính không đủ tốt.
• Màu sắc: Máy ảnh có tái tạo màu sắc tự nhiên không? Điều này phụ thuộc vào thuật toán xử lý màu và hệ thống cân bằng trắng (White Balance) của máy.
• Hiệu suất lấy nét (Autofocus): Một chiếc máy ảnh tuyệt vời nhưng khả năng lấy nét kém có thể làm giảm đáng kể chất lượng ảnh. Bạn cần xem xét tốc độ lấy nét (máy có nhanh và chính xác không?), khả năng bắt nét trong điều kiện thiếu sáng.
• Làm mờ nền (Bokeh): Bạn muốn chụp chân dung với nền mờ đẹp mắt? Máy ảnh có cảm biến lớn (APS-C, Full Frame) thường cho hiệu ứng Bokeh tốt hơn so với cảm biến nhỏ trên điện thoại.
• Hiệu suất ISO và nhiễu ảnh: Khi tăng ISO, ảnh có bị nhiễu hạt không? Một số máy ảnh có khả năng xử lý nhiễu tốt hơn, giúp ảnh rõ nét ngay cả khi chụp trong môi trường thiếu sáng.

Kết luận

Việc chọn máy ảnh cho người mới bắt đầu không chỉ dựa vào thông số kỹ thuật, mà quan trọng hơn là nhu cầu thực tế của bạn. Dù là máy ảnh Compact nhỏ gọn, Camera hành động bền bỉ, hay máy ảnh ống kính rời (Mirrorless và DSLR) linh hoạt, mỗi loại đều có điểm mạnh và điểm yếu riêng.

Nếu bạn cần một thiết bị chụp ảnh nhanh chóng, dễ dàng mang theo, máy ảnh Compact hoặc Camera hành động sẽ là lựa chọn phù hợp. Ngược lại, nếu bạn muốn khám phá sâu hơn về nhiếp ảnh, kiểm soát tốt hơn các thông số và thay đổi ống kính linh hoạt, hãy cân nhắc đến Mirrorless hoặc DSLR.

Hy vọng rằng với những thông tin trong bài viết này, bạn sẽ có cái nhìn tổng quan hơn về các dòng máy ảnh hiện nay, từ đó đưa ra quyết định đúng đắn để bắt đầu hành trình nhiếp ảnh của mình!